Маңғышлақ түбегінің экзотикалық табиғаты

Ақтау - Қазақстанның оңтүстік-батысындағы қала, Маңғыстау облысының облыстық орталығы (бұрын Маңғышлақ деп аталған). 1964 жылдан 1991 жылға дейін қала 19 ғасырдың басында Қазақстанға жер аударылған украин ақыны Тарас Шевченконың құрметіне Шевченко деп аталды. Қала Каспий теңізінің жағалауында орналасқан.

Бүгінгі таңда Ақтауда көптеген көк тіреген ғимараттар, әдемі Неке сарайы, көк күмбезді аппақ мешіт бар. Қалада тарихи көрікті жерлер болмаса да Сізді континенталды Еуропадағы жалғыз - тұрғын үй төбесіндегі маяк таңқалдыруы мүмкін. Әртүрлі елдерден мұнай танкерлері мен құрғақ жүк таситын кемелер келетін Қазақстандағы жалғыз портқа барған да қызық. Қалада серуендеуге және демалуға арналған әсем саябақтар бар. Мұнда әр ағашқа керемет күтім жасалады, өйткені жазғы 45 градус ыстықта бірде-бір өсімдік сусыз өмір сүре алмайды.

Туристерді тартатын негізгі орындар Ақтаудың теңіз жағажайлары екені сөзсіз. Орналастыру үшін туристерге көптеген қонақ үйлер мен демалыс үйлері ұсынылады, кейбіреулері жағалауға жақын орналасқан. Жағажай маусымы мамырдан қыркүйекке дейін созылады, теңіздегі судың температурасы осы уақытта +22 ..+24 градус деңгейде сақталады. Қалада әртүрлі деңгейдегі қонақ үйлер, соның ішінде бес жұлдызды қонақ үйлер көп. Олардың бірі "Marriott" әлемдік қонақүйлер желісіне кіретін "Renaissance Aktau", сондай-ақ "Grand Hotel Victory "және "Grand Nur Plaza" 5 жұлдызды қонақ үйлері.

Маңғыстау шөлінің ортасындағы оазис. Үш қабырғамен қоршалған ол әсемдігімен көз тартады. Көлді негізінен батпақ тасбақалары мекендейді, ал сол шөлді аймақта 500 метр қашықтықта көлдің екінші жартысы бар. Тұщы сулы Саура көлінің тұзды сулы Каспий теңізінің жанында орналасқаны адам сенгісіз жайт, алайда бұл шындық.

Патша үкіметіне қарсы шығармалар жазғаны үшін қуғынға ұшыраған украин ақыны, жазушы және суретші Тарас Шевченко дәл осы жерде тұрған. Кейінірек мұнда есте сақтау қабілеті ерекше темір ұстасы - ертекші Мұрын Жырау өмір сүрген. Ұлы Отан соғысы жылдарында Мұрын Жырау Алматыға шақырылып, сол жерде әдебиетшілер бірнеше ай бойы ол айтқан халық ертегілерін жазып алған.

Форт-Шевченко қаласының 170 жылдық тарихы бар. 170 жыл бұрын қала Астраханнан Каспий теңізі арқылы әкелінген жергілікті ұлутастан және орыс ағашынан салынған Новопетровск бекінісі ретінде құрылды. Новопетровск бекінісі керуен жолдарын Хиуа қарақшыларының шабуылдарынан қорғады. Бекіністің батыс жағында тау баурайында тұзды сулы көлге тірелген екі тас қабырға болды. 1939 жылы Тарас Шевченконың туғанына 125 жыл толуына орай қалаға ұлы ақын, суретші, жазушының есімі берілді.

Форт-Шевченкодан шамамен 30 км қашықтықта үлкен жарықшақпен аралға созылған шатқал бар. Осы шатқалда табиғаты көркем Тамшалы бұлағы бар. Сіз бұлаққа шатқалмен жүру немесе онымен тік құздарымен қатар жатқан жар бойымен қозғалу арқылы жете аласыз.. Бұлақ үлкен аспалы ернеу сияқты жалпақ тас астынан шығып, жіңішке ағыспен төмен қарай ағады. Суы "Тұщы", көптеген туристердің айтуынша аздап тұзды да, бірақ ішуге жарамды.

Жығылған көшкінінің пайда болуы туралы көптеген әңгімелер бар. Қазақ тілінен аударғанда Жығылған "құлаған" дегенді білдіреді. Бұл жабайы жануарлар формасындағы жартастар, көшкін орнында басылып қалған жануар іздері, терең басылған жылқы тұяқтарының іздері көрініс тапқан таңғажайып орын . Көшкіннің жанында кішкентай көл бар, оның тығыздығы тіпті адам бататындай. Көлге бұлақ суы келіп қосылады. Қираған қалдықтардан бұлақ басында адамдар тіршілік еткенін көруге болады. Мұндай таңғажайып ерекшеліктеріне қарамастан бұл жерде қонақтар қуана келетін кішкентай жағажай бар.

Маңғыстаудың ауыздан ауызға тарап, бүгінгі күнге дейін жеткен сан ғасырлық аңызға айналған киелі жерлері көп. Олардың ішінде табиғат көрінісі көз тоймайтын Үстірт шоқысы. Онда ойып жасалған Бекет ата мешіті бар. Бекет ата емдеу қабілеттерімен, асқан даналығымен танымал болған. Бекет ата мұқтаж адамдарға көмектесе бастамас бұрын, қилы өмір жолынан өтіп, терең ілім алған. Ол 4 мешіт салған. Біріншісі — Құлсарыдағы Ақ мешіт, Байшатыр елді мекеніндегі және Бейнеу кентіндегі мешіттер, төртіншісі — жерасты мешіті. Қайтыс болғаннан кейін ол сол араға жерленген. Бұдан бөлек, түбек аумағында тағы бірнеше жерасты құрылыстары салынған. Солардың бірі - саяхатшылар мен балықшылардың қамқоршысы болған Сұлтан епенің жерасты мешіті. Сол жердегі құдық суы емдік саналып, ал жердің өзі бас ауруларынан жазылуға жағымды әсер еткен. Мешіттің жанында қажылар мен қонақтарға арналған үй бар.

Келесі Шопан ата жерасты мешіті. Оның пайда болған уақыты белгісіз, бірақ елдің батыс аймағындағы ол ең үлкен мешіт. Шопан атаның жақын жерге жерленген қызы әйелдер денсаулығының қамқоршысы саналады. Мешіттен кейін келген қонақтар оның қасындағы қайын атасының қабіріне түседі. Қабірді үш рет айналып, емдік суы бар құдықтан су ішеді. Бұл жерде ең қызықты аңыздардың бірі Жыландар иесі - Шақпақ ата туралы аңыз. Оның құрметіне жерасты мешіті салынған. Шақпақ атаның ерлігі мен соғысқан шайқастары туралы көптеген аңыздар бар. Ол кісінің қаруынан жауы сескенген дейді. Ол осы аймаққа ұстазы жіберген 362 әулиенің бірі. Ал, оның тастан от шығару қасиеті есіміне айналған. Шақпақ ата аңыз бойынша науқастарды мешітте емдеген. Мешіт іші ерекше суреттер мен бейнелерге, иірім жолдарға толы, топсалы тас баспалдақтары бар.